Fruit koelen via het net efficienter dan off-grid
Recent werd een onderzoek
afgerond naar de vraag van Fruitpactvoorzitter en fruitteler Marc André de la
Porte of volledige off-grid fruitbewaring mogelijk is voor Conference-peren.
Frank van de Geijn, bewaartechnologisch onderzoeker en adviseur bij Wageningen
University & Research: ‘Uit ons onderzoek bleek dat geheel autonoom off-grid
koelen duur is. Daarnaast is het minder duurzaam dan koelen met duurzame
energie waarbij je wel aangesloten bent op het net.’
Van de Geijn: ‘Door de energietransitie is de vraag naar
het duurzaam koelen van land- en tuinbouwproducten steeds belangrijker
geworden. Binnen ons team van de WUR onderzoeken we daarom hoe we vers zo
duurzaam mogelijk vers kunnen houden. Of het mogelijk is om off-grid, met
zonnepanelen en/of windmolens zonder aansluiting op het net fruit te bewaren is
een terugkerende vraag van veel fruitbewaarders. Het onderzoeksproject ZoCool heeft daar in de afgelopen jaren ook onderzoek naar gedaan. Met een team,
waar ook Ad Verbaas van het energie-adviesbureau Encon deel van uitmaakte,
onderzochten we gezamenlijk de haalbaarheid van off-grid bewaren van
Conference-peren. Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door een subsidie-bijdrage
van het Regionaal Investeringfonds (RIF) van Fruitdelta Rivierenland.’
‘Juist peren moeten binnen een korte periode nauwgezet
gekoeld worden en bij een zeer stabiele temperatuur van min een halve graad
onder nul bewaard blijven. De snelheid van het inkoelen en de stabilisering van
de temperatuur en luchtvochtigheid is daarbij essentieel voor de beheersing van
de kwaliteit en het vochtverlies. Maar die energiepiek is tegelijkertijd ook
een probleem bij geheel autonoom koelen, omdat je in korte tijd heel veel
energie nodig hebt om de bewaarkwaliteit te kunnen garanderen. De oogstperiode
verschuiven of verlengen, een tragere afkoeling accepteren of een koelhuis voor
diverse producten zou wel effectief zijn, maar die opties zijn niet toepasbaar.’
‘Bij dit onderzoek heb ik gekeken naar het stroomverbruik
in de verschillende periodes van de koelfases, waaronder de hoeveel tijd om het
fruit in de optimale eindconditie te krijgen. Daarnaast heb ik bekeken hoe je
als fruitteler dan omgaat met de energie in de rest van het bewaarseizoen,
waarin veel minder energie verbruikt wordt. Als je off-grid koelt moet je hoge
investeringen doen om ook tijdens de piekperiode in genoeg energie te kunnen
voorzien. De energie die je opwekt buiten die piekperiode kun je dan niet
terugleveren aan het net. Daarnaast is er niet altijd zon of wind en heb je wel
energiezekerheid nodig, dus zul je als fruitteler al snel aan een hybride oplossing
moeten denken; een combinatie van zonne- en windenergie, waarbij gebruik
gemaakt moet worden van een buffer. Bij een systeem dat gekoppeld is aan het
energienet kan een fruitteler gebruik maken van de buffer uit het netwerk. Als
je off-grid werkt is zo’n koppeling er niet en lijken accu’s tot nog toe de beste
oplossing.’
Gezamenlijk kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat
je veel investeringen moet doen om ook in de piekperiode autarkisch te kunnen
werken. De onderzoeker: ‘Technisch gezien is het mogelijk, maar
investeringstechnisch zou de totale investering van de bewaarfaciliteit door de
investering in de energieproductie stijgen met een factor twee of drie. En
daarmee voor een prijsverhoging van je product. De vraag is of de consument wel
bereid is om daarvoor meer te betalen. Met een aansluiting op het net ben je
duurzamer bezig. Je kunt dan de inkoelpiek afdekken vanuit het net en in een
overschotsituatie duurzaam opgewekte stroom leveren aan dat net. De uitdaging
wat betreft duurzaam koelen ligt nu vooral in het vinden van betaalbare buffermogelijkheden.
Daarvoor is meer onderzoek nodig. Een oplossing zou kunnen liggen in het
realiseren van een buffer in geïsoleerde wanden van koelhuizen. Onderzoekers
van Wageningen Food & Biobased Research gaan samen met partners, via een
publiek-private samenwerking, onderzoek starten naar technische toepasbare
mogelijkheden op dit vlak.’
